Det nære verdensrommet

Mål:
Emnet har som mål å gje brei kjennskap til dei viktigaste prosessane som gjev geomagnetiske forstyrringar i det nære verdsrom på grunn av solaktivitet.

Innhald:
Emnet gir ei brei innføring i fysiske prosessar og forhold i det jordnære rommet som har innverknad på romværet: Strukturen til sola, solaktivitet og stråling frå sola, solvinden, atmosfæren til jorda, ionosfæren og kva den betyr for radiokommunikasjon, jorda sitt magnetfelt, bevegelsen av lada partiklar i jorda si magnetosfære, partikkelnedbør, nordlys og kosmisk stråling. Det vil bli lagt vekt på å vise korleis jorda sitt magnetfelt påverkar vårt nære verdsrom, og omvendt. Det blir gitt mange døme på bruk av plasmafysikk i rommet, til dømes korleis ein kan gje enkle varsel om geomagnetisk aktivitet basert på målingar i solvinden. Emnet dannar grunnlag for vidaregåande studium i romfysikk. Emnet kan vere av interesse for studentar i tilgrensande fag, som optikk, atmosfærefysikk og meteorologi.

Studenten skal ved avslutta emne ha fylgjande læringsutbyte definert i kunnskapar, ferdigheiter og generell kompetanse:

Kunnskapar

Studenten har kjennskap til:

• fysiske prosessar i gassar og plasma frå det indre av sola til Jorda si atmosfære.
• sola og jorda sitt magnetfelt
• oppbygning og samansetjing til sola og jorda si atmosfære
• korleis sola driv storskala plasmaprosessar i det nære verdsrom

Ferdigheiter

Studenten kan:

• bruke fysikk og matematikk til å kvantitativt og kvalitativt beskrive prosessar i det nære verdsrommet.
• forklare det fysiske opphavet til fenomen knytta til nordlys og geomagnetisme observert frå jorda.
• varsle geomagnetisk aktivitet basert på observasjonar frå solvinden

Generell kompetanse

Studenten kan:

• formidle til folk flest korleis jorda er kopla til det nære verdsrommet og sola
• bruke fysikk til å forklare prosesser i nøytrale og ioniserte gassar i atmosfæren.